Revisie Vlabel met betrekking tot oude aanwasbeding

Een kanscontract dient een evenwaardig karakter van de prestaties van alle contractanten te bevatten, waarbij de winst- of verlieskansen afhankelijk zijn van een toevallige doch zekere gebeurtenis, in dit geval het overlijden van een der contractanten. Concreet voor het beding van aanwas betekent dit dat de fiscus een gelijkwaardige levensverwachting en inleg verwacht door beide partijen bij het opstellen van dit contract. In het kader van de maximalisatie van het aleatoir karakter van het beding van aanwas zorgde een zorgvuldige vermogensplanner in het verleden voor een hogere inleg door de jongere partij : deze hogere inleg compenseerde immers de hogere levensverwachting, zodat de economische kans op winst of verlies voor beide partijen gelijk blijven.

In standpunt 17044, gepubliceerd op 29 januari 2018, aanvaardde Vlabel echter niet langer deze veelgebruikte praktijk van compensatie.. “Door een grotere inleg vergroot de kans immers niet om de andere mede-eigenaar te overleven” aldus Vlabel. Dit standpunt is onzes inziens niet correct, aangezien er rechtseconomisch wel een gelijke kans op winst of verlies kan worden bekomen worden door middel van een inlegcompensatie. Maar de Vlaamse fiscus eist dus gelijkwaardigheid van levensverwachting én van inleg.

Onduidelijkheid bleef wel bestaan over de vraag of deze beslissing ook uitwerking had op een aanwasovereenkomst die is afgesloten vóór de publicatie dit standpunt van 29 januari 2018.

In de voorafgaande beslissing nummer 19013 van 27 mei 2019 stelde de Vlaamse fiscus dat het compensatieverbod ook gelding heeft op bedingen van aanwas die gesloten zijn voor 29 januari 2018. In casu ging het om een aanwascontract afgesloten in 2013, dus opgemaakt lang voor de beslissing over het compensatieverbod. Velen fronsten terecht de wenkbrauwen aangezien dit oordeel toch ernstige vragen opriep met betrekking tot het verbod van retroactieve regelgeving in fiscale zaken.

Wellicht daarom herstelt Vlabel het besluit in een recente beslissing gepubliceerd op 17 september 2019: “Aangezien het beding van aanwas dateert van vóór het standpunt 17044 van 19 september 2018 van de Vlaamse Belastingdienst wordt compensatie in dit geval aanvaard”. Het herstel houdt in dat er geen erfbelasting zal worden geheven op wat de langstlevende deelgenoot in de toekomst ontvangt door de werking van een beding van aanwas met een ongelijke inbreng dat dateert voor 19 september 2018.

Besluit

In de toekomst dient nog altijd rekening gehouden te worden met het compensatieverbod. Echtgenoten en partners die voor 28 januari 2018 in een aanwascontract hun leeftijdsverschil hebben gecompenseerd met een ongelijke inbreng, krijgen echter wel gemoedsrust in de laatste stand van zaken. Dit is positief nieuws.